Spis treści
Krzywa Wieża w Pizie to jeden z najbardziej ikonicznych zabytków na świecie, przyciągający rocznie miliony turystów. Choć początkowo miała być zwykłą dzwonnicą, jej niesławny przechył stał się symbolem inżynieryjnych wyzwań i historycznych niepowodzeń, a także dumy Włoch. Jaka jest jej historia i ile kosztuje wejście na Krzywą Wieżę? Wyjaśniamy!
Historia Krzywej Wieży w Pizie
Krzywa Wieża w Pizie to jeden z najbardziej rozpoznawalnych zabytków świata. Jej historia sięga XII wieku; w 1173 roku rozpoczęto budowę jako dzwonnicy dla katedry w Pizie, będącej częścią kompleksu na Piazza dei Miracoli, który m.in. obejmuje Krzywą Wieżę. Budowla miała świadczyć o bogactwie i prestiżu republiki Pizy, która w tamtym okresie była potęgą handlową i militarną. Pierwsze piętra wieży wykonano z białego marmuru, a projekt przewidywał ośmiokondygnacyjny budynek o wysokości 60 metrów, który miał być jednym z najwyższych dzwonnic w średniowieczu.
Wkrótce po rozpoczęciu prac, kiedy wzniesiono zaledwie trzy kondygnacje, wieża zaczęła się przechylać. Powodem było osadzenie fundamentów na niestabilnym gruncie, złożonym z miękkiej gliny i piasku, co skutkowało nierównomiernym osiadaniem budowli. Konflikty zbrojne między Pizą a Genuą spowodowały wstrzymanie budowy Krzywej Wieży na niemal 100 lat, co paradoksalnie uratowało ją przed zawaleniem – ziemia pod fundamentami miała czas, aby się ustabilizować.
Gdy prace wznowiono w XIII wieku, architekci próbowali skorygować nachylenie, budując wyższe piętra z jednej strony wieży. Niestety, zamiast rozwiązać problem, dodatkowy ciężar tylko pogorszył sytuację. Ostateczne prace zakończono dopiero w XIV wieku, a wieża przechylała się coraz bardziej przez kolejne stulecia.
Przez wieki różni inżynierowie podejmowali próby stabilizacji wieży, jednak dopiero w XX wieku, w latach 90., rozpoczęto poważne prace restauracyjne. W 1990 roku, gdy nachylenie osiągnęło alarmujący poziom 5,5 stopnia, wieżę zamknięto dla turystów, a prace konserwatorskie trwały aż do 2001 roku. Dzięki zastosowaniu nowoczesnych technologii, takich jak odsysanie gleby spod fundamentów oraz dodanie przeciwwag, udało się zredukować przechył do bezpiecznego poziomu 4 stopni. Obecnie, inżynierowie szacują, że wieża pozostanie stabilna przez co najmniej 200 lat.
Lokalizacja Krzywej Wieży w Pizie
Krzywa Wieża w Pizie znajduje się na Piazza dei Miracoli (Placu Cudów) w północno-zachodniej części miasta Piza, w regionie Toskania (dokładny adres to Piazza del Duomo, 56126 Piza PI, Włochy). Jest to część większego kompleksu katedralnego, obejmującego również Katedrę Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny, Baptysterium św. Jana oraz Cmentarz Camposanto.
Położona jest między rzekami Arno i Serchio, a przy tym stanowi jeden z głównych symboli włoskiej architektury romańskiej. Cały plac został wpisany na listę światowego dziedzictwa UNESCO w 1987 roku.
Dlaczego Krzywa Wieża w Pizie jest… krzywa?
Krzywa Wieża w Pizie zawdzięcza swoje charakterystyczne nachylenie błędom konstrukcyjnym oraz specyficznym warunkom geologicznym. Główna przyczyna to zbyt płytkie fundamenty – mające jedynie około 3 metrów głębokości – które osadzono na miękkim, niestabilnym gruncie. Składa się on głównie z gliny, piasku i muszli, przez co nie był w stanie równomiernie utrzymać ogromnej masy wieży, której waga wynosi około 14,5 tys. ton. Już na etapie budowy trzeciego piętra w 1178 roku, wieża zaczęła widocznie przechylać się na południe.
Próby naprawienia tego problemu podczas budowy poprzez dodanie wyższych kondygnacji z jednej strony spowodowały, że wieża stała się asymetryczna i zyskała charakterystyczną krzywiznę. Wpływ na pogłębienie nachylenia miały również kolejne stulecia, w których do zwiększenia przechyłu doprowadziły naturalne procesy osiadania grunt. Dopiero interwencje inżynieryjne XX wieku zatrzymały ten proces i uczyniły wieżę stabilną.
Bilety wstępu na Krzywą Wieżę w Pizie
Bilety na zwiedzanie Krzywej Wieży w Pizie kosztują 20 euro. Zakup wejściówek można zrealizować online, a zwiedzanie wieży odbywa się w wyznaczonych godzinach. Wejście na nią jest ograniczone wiekiem (osoby poniżej 8 lat nie są wpuszczane), a dzieci w wieku 8-18 lat muszą być pod opieką dorosłych. Istnieje także możliwość zakupu łączonych biletów na inne atrakcje na Piazza dei Miracoli (katedra, baptysterium, Camposanto czy Muzeum Katedralne).
Godziny otwarcia Krzywej Wieży w Pizie
Godziny, w których można zachwycać się Krzywą Wieżą, uzależnione są od pory roku. Cały kompleks Duomo otwarty jest w godzinach 9:00 – 18:00, choć latem Wieżę można zobaczyć nawet do 22:00. Katedra z kolei jest najczęściej otwarta od 10:00 do 18:00.
Krzywa Wieża w Pizie – ciekawostki
- Zmiana kierunku przechyłu – podczas budowy wieża najpierw przechyliła się na północ, ale kiedy dobudowano kolejne piętra, jej środek ciężkości zmienił się, co spowodowało ostateczny przechył na południe.
- Wieża przetrwała trzęsienia ziemi – mimo swojego przechyłu, wieża przetrwała co najmniej cztery trzęsienia ziemi dzięki specyficznej interakcji gleby z budowlą. Miękki grunt, który odpowiada za jej pochylenie, paradoksalnie uchronił ją przed upadkiem podczas tych wstrząsów.
- Siedem dzwonów na szczycie – wieża pełni funkcję dzwonnicy, a na jej szczycie znajduje się siedem ogromnych dzwonów, z których każdy odpowiada jednej z nut muzycznych. Z obawy przed wibracjami, dzwony nie są już jednak zazwyczaj używane.
- Mussolini pogorszył sytuację – w 1934 roku Benito Mussolini próbował naprawić przechył wieży, uważając to za wstyd dla Włoch. Nakazał wiercenie otworów i wlewanie betonu, ale zamiast poprawić sytuację, działanie to tylko pogłębiło przechył.
- Amerykańscy żołnierze oszczędzili wieżę – podczas II wojny światowej, kiedy niemiecka armia wykorzystywała wieżę jako punkt obserwacyjny, zauroczeni jej pięknem amerykańscy żołnierze postanowili jej nie niszczyć.
- Galileusz i jego eksperyment – legenda głosi, że Galileusz przeprowadził z wieży eksperyment, zrzucając różnej masy kule, aby obalić teorię Arystotelesa o prędkości spadania ciał. Choć wielu historyków kwestionuje, czy eksperyment naprawdę miał miejsce, jest to jedna z najsłynniejszych opowieści związanych z wieżą.
- Zmiana kąta nachylenia – prace stabilizacyjne z lat 1990-2001 zmniejszyły nachylenie wieży z 5,5 stopnia do bezpieczniejszego poziomu 4 stopni. Dzięki temu budowla przestała się przechylać po raz pierwszy od wieków.
- Inne krzywe wieże – Piza nie jest jedynym miastem z tego typu obiektem. W samej Pizie znajduje się jeszcze kilka innych budowli o podobnym problemie, w tym dzwonnica kościoła San Nicola.
