
Stany Zjednoczone
Centralne równiny i wulkaniczne stożki. Rozżarzone stepy Teksasu i skuta lodem Alaska. Kosmopolityczny Nowy Jork i upadłe Detroit. Niekończące się pola kukurydzy w Iowa i filmowy blichtr „Miasta Aniołów”. Stany Zjednoczone Ameryki to nie tylko stolica światowej finansjery i ojczyzna masowego konsumpcjonizmu. To również ojczyzna szalonej gangsterki oraz kuźnia idoli rock&rolla i jazzu.
Zamiast klasycznej drogi Chicago-Los Angeles (Route 66), uznanej za zabytek, warto odkryć bardziej kameralne zakątki. W hedonistycznym Nowym Jorku każdy chciałby oddać się chwilom spontanicznego szaleństwa. Tymczasem warto wybrać się chociażby do Wirginii, pełnej zieleni i ceglastych dworków, noszącej miano „stanu zakochanych”. Oprócz malowniczych pejzażyków znajdziecie tu wiele ciekawych muzeów. Poszukiwacze wykwintnych smaków powinni udać się do Maine, gdzie czeka na nich coroczne święto Maine Lobster Festival, organizowane ze względu na czołową pozycję stanu w połowie homarów. USA jednak to nie tylko stereotypowe miasta i miasteczka, które wciąż swingują w rytm big-bandu Benny’ego Goodmana i psychodelicznych riffów Jimiego Hendrixa. To nie tylko pełne renomowanych uczelni, europejskie Massachusetts czy złożony z promienistych alejek Waszyngton. To również obszar Wielkich Jezior, Dolina Śmierci z niezwykłymi „wędrującymi kamieniami”, trasa deportowanych Indian, zwana Szlakiem Łez Czirokezów, czy południowokarolińskie wzniesienia oraz przedgórze Appalachów w stanie Wirginia. Opowieść o niezwykłym bogactwie amerykańskiego kontynentu można snuć w nieskończoność. Podróżniczą iskrę wzniecą również złoża ropy naftowej w Oklahomie, miasto Tulsa z pięknymi zabudowaniami w stylu art deco oraz stolica Wyoming, Cheyenne, gdzie będziecie potykać się o bary honky-ponky z wszechobecną atmosferą rodeo. Powinniście wpaść tu przede wszystkim w lipcu na prawdziwie święto miłośników ujeżdżania dzikiego bydła.
Stany Zjednoczone: informacje praktyczne
Stany Zjednoczone to mocarstwo, które jest trzecim pod względem liczby ludności państwem na świecie oraz czwartym co do wielkości krajem, jeśli brać pod uwagę zajmowaną powierzchnię. USA składa się z 50 stanów, które graniczą od strony północnej z Kanadą, od strony zachodniej z Oceanem Spokojnym, od północnego zachodu z Oceanem Arktycznym, od strony wschodniej z Oceanem Atlantyckim, a od południa z Meksykiem. W Stanach Zjednoczonych nie ma jednego, określonego oficjalnego języka urzędowego. W 27 stanach dominującym językiem jest angielski. W pozostałych stanach, na równi z angielskim, używany jest język hiszpański, a w niektórych rejonach także francuski.
Co warto zwiedzić w USA?
Najsłynniejsze metropolie
Aby poczuć klimat Ameryki, koniecznie odwiedź najbardziej znane metropolie. Dzięki temu dowiesz się, jak naprawdę żyją Amerykanie i jak funkcjonują na co dzień. My polecamy przede wszystkim Nowy Jork, Waszyngton oraz Los Angeles.
Słynny symbol Ameryki – Statua Wolności – znajduje się w obszarze metropolitalnym Nowego Jorku. Warto zobaczyć tu także najstarszy w mieście most – Brooklyn Bridge – oraz wybrać się na Manhattan. Obowiązkowym punktem jest spacer po Central Parku i wycieczka na Staten Island. Będąc w mieście, obowiązkowo trzeba się przejść wzdłuż takich ulic jak Times Square oraz Wall Street. Miłośnicy oper z pewnością będą zachwyceni wizytą na Broadwayu, zaś nieco egzotyki wprowadzi chińska dzielnica Chinatown.
Zwiedzanie Waszyngtonu najlepiej zacząć od Kapitolu oraz Białego Domu. Do Kapitolu, który jest siedzibą amerykańskiego kongresu, można wejść za darmo. Jednak wejściówkę trzeba zarezerwować przez internet. Bilety bywają wprawdzie dostępne też od ręki, ale przy dużym natężeniu ruchu turystycznego mogą bardzo szybko się rozejść. Kolejnym wartym uwagi miejscem jest Pentagon, a także Instytut Smithsona, w skład którego mieszczą się takie muzea jak Muzeum Historii Naturalnej, Narodowe Muzeum Historii Amerykańskiej, Narodowe Muzeum Lotnictwa i Przestrzeni Kosmicznej czy Muzeum Sztuki Hirshhorn.
Los Angeles warto odwiedzić chociażby po to, by posmakować życia celebrytów i wielkich gwiazd. Szczególnie uda nam się to w Beverly Hills. Ta pełna przepychu i dostatku okolica odsłoni przed tobą świat luksusowych domów i samochodów, jak również przepięknej, egzotycznej roślinności. Zwiedzając Los Angeles, zajrzeć warto do Universal Studio, w którym każdego dnia powstają kultowe filmy. Na terenie parku możesz zetknąć się oko w oko z dinozaurem z Jurassic Park, „przypadkiem” natknąć się na Transformersy czy też odwiedzić Hogwart znany z serii filmów o Harrym Potterze.
Parki
Park YellowstoneNajbardziej znanym i najstarszym parkiem na świecie jest Park Yellowstone. Miejsce zachwyca licznymi gejzerami np. Old Faithful, wodospadami takimi jak Firehole czy Yellowstone, tęczowymi, gorącymi źródłami np. Mammoth Hot Spring czy Minerva Terrce, jak również wulkanami błotnymi. Powierzchnia parku jest tak rozległa, że jego wielkość przyrównać można do wielkości Cypru – trzeba pokonywać spore odległości, żeby zobaczyć kolejne atrakcje. Miłośników fauny z pewnością ucieszy fakt, że w parku żyje około 67 różnych gatunków ssaków m.in. niedźwiedzie grizzly czy rysie kanadyjskie. Ma się tu niepowtarzalną okazję, by stanąć oko w oko z bizonem czy łosiem.
Park narodowy Wielkiego KanionuPark narodowy Wielkiego Kanionu położony jest w północnej części stanu Arizona w USA. Utworzony został na początku XX wieku, a w 1979 roku wpisany został na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO. Ma aż 446 km długości oraz 29 km szerokości. Jest tak wielki, że można go zobaczyć nawet z kosmosu. Jeśli będziesz oglądać Wielki Kanion na zdjęciach wykonanych z lotu ptaka, to z bardzo dużej odległości, dostrzeżesz, że jest tam bardzo wiele warstw geologicznych. Jeśli będziesz na miejscu, oprócz monumentalnych widoków zachwyci cię bezbrzeżna cisza i piękno siły natury.
Park Narodowy ArchesPark Narodowy Arches położony jest we wschodniej części stanu Utah. Jego powierzchnia wynosi 309 km2. To, co jest niepowtarzalnego w tym parku, to widok łuków skalnych, jedynych w swoim rodzaju, bo kształtujących się od ponad 150 milionów lat. Proces formowania skał w parku jeszcze się nie zakończył i wciąż pod wpływem deszczu, wiatru czy skrajnych temperatur, powstają nowe formy i kształty, w związku z tym możemy być uczestnikami wciąż zmieniającej się wokół nas rzeczywistości. Będąc w Parku Narodowym Arches koniecznie uwiecznijmy wiszące łuki skalne tuż nad przepaścią.
Oprócz wspomnianych parków, warto odwiedzić również Parku Narodowy Gór Skalistych w Kolorado oraz Park Narodowego Mesa Verde, w którym będziemy mieli okazję zobaczyć niezwykłe osiedla Indian zbudowane w ścianie kanionu. Można wybrać się także do Parku Narodowego Denali z czynnymi wulkanami i lodowcami dolinnymi oraz do Parku Doliny Śmierci, jeśli chcemy doświadczyć ekstremalnie wysokich temperatur powietrza, które dochodzą do 50°C.
Plaże
Zabytki są wspaniałe i pociągające, ale to nieskażona natura w parkach narodowych cieszy oko i nic tak nie odpręża człowieka jak widok przezroczystej, błękitnej wody oraz dotyk miękkiego, żółtego piasku. Dla niektórych widoków amerykańskich plaż warto pokonać wiele tysięcy kilometrów, by zapewnić sobie niezapomniane wspomnienia.
South Beach – MiamiDo najbardziej popularnych plaż w Stanach Zjednoczonych należy South Beach w Miami. Na niej to kręcone były m.in. odcinki kryminalnego serialu „Miami Vice”, stanowiła ona również tło dla wielu zdjęć do magazynów mody czy filmów. Lazurowa woda i biały piasek, jakie się tam znajdują, są idealnym odzwierciedleniem naszego wyobrażenia o raju i pięknie natury.
Plaża – Park Stanowy Caladesi, FlorydaJeśli chciałbyś się udać na plażę nieskażoną przez przepływ turystów, wybierz się na plażę znajdującą się w Parku Stanowym Caladesi na Florydzie. Na miejsce można dopłynąć jedynie łódką. Ruch turystyczny jest tam znacznie ograniczony, dlatego może się nawet zdarzyć, że będziesz na niej zupełnie sam. Tak w każdym razie było do 2009 roku, kiedy niewiele osób o niej wiedziało. Po tym, gdy jeden z amerykańskich magazynów ogłosił ją numerem jeden w Stanach Zjednoczonych, sytuacja się trochę zmieniła i zainteresowanie plażą znacznie wzrosło.
Plaża w Venice Beach – KaliforniaCi, którzy nie lubią próżnować na plaży i wolą czynny wypoczynek, na pewno zachwycą się Venice Beach w Kalifornii. Jest na niej wspaniałe zaplecze do uprawiania wszelkiego rodzaju sportów – boiska do siatkówki i koszykówki, korty tenisowe, wypożyczalnie quadów i desek surfingowych, a także wypożyczalnia sprzętu do nurkowania.
Co zjeść w USA?
Kuchnia Stanów Zjednoczonych kojarzy się przede wszystkim z fast foodami. Jednak jest to fast food zupełnie inny niż ten podawany w krajach europejskich. Kto nie próbował fries with gravy, czyli frytek z sosem gravy, ten nie może powiedzieć, że wie, co to amerykańskie danie. Sos gravy robiony jest na bazie masła (lub innego tłuszczu), w którym wcześniej smażyło się mięso. Ma niepowtarzalny, mocny smak i aromat.
Burgerem, bajglem oraz kanapkami USA stoi – i jest to prawda. Stany Zjednoczone to królestwo kanapek najróżniejszego typu, opartych na chlebie tostowym, hamburgerowych bułkach lub świeżych bajglach. Nic nie przebije jednak kanapek z pastrami. Przepis na nie dotarł do Stanów Zjednoczonych w XIX wieku wraz z napływająca falą żydowskich emigrantów. Danie bazuje na specyficznym smaku mięsa, które jest najpierw peklowane w soli oraz mieszance przypraw, następnie jest podsuszane oraz obsypane kolejnymi ziołami, a na koniec poddane procesowi wędzenia. Kanapkę z pastrami przygotowuje się najczęściej z wołowiny, ale można ją przyrządzić także z wieprzowiny czy baraniny. Do mięsa dokładane są najróżniejsze dodatki typu: kapusta kiszona, ser szwajcarski, musztarda, rosyjski dressing.
Będąc w USA warto spróbować potraw, które nieodłącznie kojarzą nam się z tym miejscem: żeberek i kurczaków przyrządzonych na ostro, cebulowych krążków, parówek w cieście kukurydzianym czy pieczonej kukurydzy.
Ze słodkości warto sięgnąć po kruche ciastka z kawałkami czekolady, apple pie (szarlotkę) oraz brownie. Specjalnością kuchni amerykańskiej są pankejki i tradycyjne naleśniki podawane z dużą ilością bitej śmietany. Niezwykłe doznania kulinarne mogą też przynieść dania, w których smak słodki łączy się ze słonym, jak np. w słynnej kanapce z masłem orzechowym i konfiturą czy też w gofrach podawanych z kurczakiem w panierce i polanych syropem klonowym.
Porady praktyczne
WizaOd 11 listopada 2019 r. Polacy nie muszą już posiadać wizy, aby dostać się do Stanów Zjednoczonych. Aby podróżować do USA w celach turystycznych lub biznesowych i pozostać tam na okres do 90 dni wystarczy, że:
• jest się zarejestrowanym w elektronicznym systemie weryfikacji (ESTA);
• posiada się biometryczny paszport (ważny co najmniej 90 dni);
• jest się w posiadaniu biletu powrotnego z USA lub biletu wylotu w inny kierunek świata, w którym będzie zaznaczona data wylotu ze Stanów Zjednoczonych.
Cena zarejestrowania się w systemie ESTA to 14 dolarów. Zaleca się, aby dokonać jej przynajmniej na 72 godziny przed planowanym wylotem. Należy pamiętać, że fakt, iż do podróży do USA nie jest obecnie potrzebna wiza, nie oznacza, że każdy turysta przekroczy granicę. Może się bowiem zdarzyć, że ktoś zostanie zawrócony z lotniska, gdyż urzędnik kontrolujący kartotekę, dostrzeże jakieś uchybienia.
Podatek – obligatoryjnie doliczany do końcowego rachunkuKiedy zamawiasz jedzenie w knajpce, cena rachunku po skonsumowaniu dania może cię zdziwić. A to dlatego, że do ogólnej sumy rachunku dodana jest również cena podatku. W Stanach Zjednoczonych podatek od produktów, jak również niektórych usług, doliczany jest dopiero na paragonie. Należy to uwzględnić, oszacowując kwotę, którą chcemy przeznaczyć na zakupy i jedzenie.
Zmiana strefy czasowejZmiana strefy czasowej po przylocie do USA nieodłącznie wiąże się ze zjawiskiem jet lagu. Aby zminimalizować jego objawy, pamiętajmy o tym, aby:
• wyspać się przed podróżą;
• w trakcie długiego lotu nosić wygodne i miękkie ubrania, które nie będą tamowały przepływu krwi (np. zbyt ciasne skarpetki);
• do samolotu zabrać klapki na oczy, jak również stopery;
• nie przejadać się, aby organizm mógł wypocząć.
Przepisy celneZgodnie z przepisami celnymi, do USA nie wolno przywozić nasion, roślin, żywności oraz broni. Należy też złożyć deklarację celną, jeśli przewozi się więcej niż 10 000 dolarów.
To, że Nowy Jork jest jednym z najsłynniejszych kierunków turystycznych od ponad dekady wie każdy. Co roku przyciąga kilkanaście milionów turystów z różnych zakątków świata.
Czytaj więcej »Los Angeles. Mówią, że to właśnie tutaj spełniają się sny – nie tylko te amerykańskie. Połączenie malowniczych plaż z miejskim życiem, największe filmowe produkcje i słoneczny klimat to tylko niektóre z wielu skojarzeń, które przychodzą nam do głowy, gdy myślimy o tej metropolii. Przeczytaj, dlaczego warto spędzić urlop w Mieście Aniołów!
Czytaj więcej »Z jednej strony tropikalny klimat, piękne plaże i szum oceanu. Z drugiej – wysokie wieżowce, bulwary z palmami i życie toczące się całą dobę. Miami wciąż cieszy się ogromnym zainteresowaniem ze strony turystów – sprawdź, dlaczego warto się tam wybrać!
Czytaj więcej »Atrakcje
Park Narodowy Yellowstone
Położony na rozległym wulkanicznym podłożu, jest najstarszym parkiem narodowym na świecie. Dzięki ukształtowaniu terenu tworzy największe skupisko zjawisk geotermalnych na świecie. Początki utworzenia rezerwatu przyrody sięgają roku 1872. Ówczesny prezydent specjalnym dekretem powołał do życia instytucję mającą na celu ochronę wyjątkowej różnorodności roślinno-zwierzęcej znajdującej się na terenie trzech stanów: Wyoming, Montana i Idaho. Obecnie wędrowcom w podróży po parku towarzyszą wapiti, bizony i kojoty. Niezwykłymi zjawiskami są tu również mieniące się wieloma kolorami gorące źródła, kolorowe kaskady czy malownicze, wysokogórskie jezioro Yellowstone.
Wielki Kanion Kolorado
Każdy, prawdziwy kinoman na pamięć zna kultowe sceny z westernów Johna Forda, gdy John Wayne pokonuje konno Wielki Kanion Kolorado - monumentalne skalne bryły rozrzucone po czerwonej równinie. To największy przełom rzeki na świecie. Pod koniec XIX wieku decyzją prezydenta Harrisona to naturalne wyżłobienie uznano za pomnik narodowy. Obecnie znany pod nazwą Grand Canyon National Monument szczyci się ponad 390 gatunkami kręgowców oraz 230 gatunkami ptaków. Na roślinność parku składają się w głównej mierze mchy i porosty. Ciekawostką jest wybudowany niedawno taras widokowy o przeszklonym podłożu umieszczony na wysokości 1220 m n.p.m.
Park Narodowy Skalnych Łuków
Wyróżnia się wśród innych parków przede wszystkich urozmaiconym krajobrazem, na który składają się wysokie skały o nieregularnych kształtach, zajmujące wschodnią część stanu Utah. Tajemnicą fantazyjnych kształtów kamiennych łuków oraz skalnych iglic, jak również ich przepięknej kolorystyki (głęboka ochra) są wysoka temperatura powietrza, podziemne zasoby soli oraz ruchy tektoniczne. Wszystkie trzy elementy wpływają na pękanie i „przemieszczanie” się piaskowców, które wciąż zmieniają swoje formy.
Miejsca, które warto zobaczyć
Boston
Jest jednym z najstarszych miast i najważniejszym ośrodkiem naukowo-kulturowym Stanów Zjednoczonych. Tę zaszczytną opinię zawdzięcza między innymi dwóm niezwykle prestiżowym, właściwie uznawanym za najlepsze na świecie, akademiom – uczelni Harvard University oraz politechnice Massachusetts Institute of Technology (MIT). Dzięki statusowi renomowanego ośrodka akademickiego Boston należy zaliczyć również do miast z największą liczbą młodych osób. Według przeprowadzanych okresowo statystyk wynika, że na jednego studenta przypada jeden wykładowca akademicki. W gwoli przypomnienia należy również dodać, że to w Mieście Czempionów, jak zwykło nazywać się Boston, Alexander Graham Bell wpadł na pomysł skonstruowania specjalnego głośnika i mikrofonu dla głuchoniemych, który w kilkanaście lat później otrzymał miano wynalazku wieku. Mowa oczywiście o telefonie.
St. Augustine
To pierwsza osada europejska na kontynencie Ameryki Północnej, założona w 1565 roku. Do początków XIX wieku stanowiła hiszpańską kolonię, wykupioną przez Amerykanów w 1819 roku za pięć milionów dolarów. To tu po wielkiej manifestacji organizacji rasistowskiej Ku Klux Klan w 1963 roku po raz pierwszy aresztowano Martina Luthera Kinga. Obecnie to miasto pełne przytulnych kawiarenek, gdzie każdy odnajdzie chwilę spokoju w przyjemnej atmosferze. Warto również zobaczyć najlepiej zachowane kamienne fortyfikacje Stanów Zjednoczonych.
Waszyngton
Stolica USA, zaprojektowana przez Pierre’a L’Enfanta, różni się znacznie od pozostałych, znanych aglomeracji wschodniego wybrzeża. Alejki Waszyngtonu rozwidlają się w kształcie symetrycznych promieni, które zbiegają się w dwóch punktach, mianowicie siedzibach prezydenta Stanów Zjednoczonych, Białym Domu, oraz amerykańskiego rządu, Kongresie. Miasto jest pełne przestrzeni – w zgodzie z przepisami bezpieczeństwa utrzymuje się tu niską zabudowę. Waszyngton jest idealnym przykładem amerykańskiego rozmachu. Mieści się tu największa na świecie biblioteka, (Library of Congress) licząca 95 milionów woluminów, największy na świecie kompleks muzeów i ośrodków badawczo-naukowych oraz największa liczba placówek dyplomatycznych. Całość otoczona jest pięknymi, rozległymi parkami. Miejscem wartym zobaczenia jest ponadto Pentagon – siedziba Departamentu Obrony Stanów Zjednoczonych.
Filadelfia
Filadelfia, czyli Miasto Braterskiej Miłości, to pierwsza stolica USA. Zanim jeszcze osiedlili się tu na stałe Brytyjczycy, była niewielką wioską zamieszkałą przez Indian Ameryki Północnej – Delawerów. Pod koniec XVIII wydano tu pierwszą w Nowym Świecie gazetę, a w XIX zaprojektowano jeden z najwyższych budynków administracyjnych USA, City Hall. W Filadelfii prężnie działają polscy emigranci – jedną z dzielnic miasta nazywa się Małą Polską. Co więcej, z historią tej metropolii związani są Kazimierz Pułaski i Tadeusz Kościuszko. Ten ostatni mieszkał w Philly, a jego dom obecnie uznany jest za pomnik narodowy. Miejscem, które z pewnością zaintryguje każdego podróżnika, jest Mutter Museum, w którym zgromadzono takie eksponaty jak mózg Alberta Einsteina, fragmenty kręgosłupa mordercy Abrahama Lincolna czy guz wyjęty ze szczęki prezydenta Grovera Clevelanda.
Kalifornia
Położona nad Oceanem Spokojnym, to druga po Nowym Jorku największa aglomeracja Stanów Zjednoczonych. Jest najbogatszym stanem, z produktem krajowym brutto na poziomie Włoch. Na bogactwo Kalifornii składają się nie tylko prężnie działające gałęzie przemysłu czy turystyka. Do niezwykłych dóbr, którymi może poszczycić się zachód USA, zaliczyć należy piękne pustynne, górskie i nadmorskie pejzaże. Wschodnią część stanu zajmuje piaszczysto-żwirowa pustynia Mojave (Mohave) porośnięta pojedynczymi okazami tzw. drzewa Jozuego, czyli jukki, nazwanej tak przez osadników mormońskich, którym przypominała dłonie proroka wzniesione ku niebu w geście modlitwy. Swoją obecność na tym terenie również wyraźnie zaznaczają naukowcy NASA, regularnie prowadzący tu eksperymenty związanie z badaniami astronautycznymi. Kolejnym odludnym, aczkolwiek wzbudzającym zachwyt terenem Kalifornii jest Dolina Śmierci (Death Valley). Swoją nazwę zawdzięcza ekstremalnemu klimatowi – to najgorętsze miejsce na ziemi, w całości wystawione na wielogodzinne promieniowanie słońca, w którym niejeden poszukiwacz złota przypłacił życie. Z miejscem tym związane jest zjawisko „wędrujących kamieni”, do dziś stanowiących jedną z największych tajemnic przyrodniczych. Kalifornia to również świat blichtru i popkultury. Ośrodek uzdrowiskowy gwiazd Palm Springs, pełne centrów handlowych i neonowego przepychu Los Angeles, Hollywood z historyczną sceną rockową Whisky A Go Go, trasa Mulholland Drive z widokiem na słynny napis „Hollywood”, Disneyland czy pagórkowate San Francisco z łagodnym klimatem – to tylko nieliczne przykłady.
Oregon
Stan Oregon, położony na północno-zachodnim wybrzeżu Pacyfiku, kusi pięknymi, dziewiczymi pejzażami. Obowiązkowym przystankiem podczas amerykańskiej podróży jest Jezioro Kraterowe z wręcz niemożliwie krystaliczną wodą, dzięki czemu ten najgłębszy w USA zbiornik przez cały czas zachowuje swoją piękną, błękitną barwę. Miłośnicy narciarskiego szaleństwa odnajdą się z pewnością na górze Mt. Hood, która znajduje się około 70 km na południowy wschód od Portland. To na niej w latach 1936 – 1938 wybudowano ośrodek Timberline Lodge, który posłużył amerykańskiemu reżyserowi Stanleyowi Kubrickowi do nakręcenia filmowego klasyku „Lśnienie” z Jackiem Nicholsonem. Również w Oregonie reżyserzy takich seriali i filmów jak „Simpsonowie” czy „Moje prywatne Idaho” znaleźli dogodne warunki do realizowania swoich pomysłów. Oregon słynie ponadto z największej liczby opuszczonych miast, tzw. ghost towns.
Luizjana
Luizjana, najbardziej francuski stan Ameryki Północnej (nazwa pochodzi od francuskiego króla Ludwika XIV, fr.: Louis XIV) i część tzw. Głębokiego Południa, zwany inaczej Krainą Cajunów (przodków francuskich imigrantów), przyciąga turystów swą kulturową odmiennością. To tu zrodził się jazz, blues i country, ale jednocześnie muzyka cajun i zarico. To tu produkuje się słynne tabasco, ale też jada się po’boya (kanapkę z mięsem, ostrygami, rakami i krewetkami), jambalayę – rodzaj lokalnej paelli i oczywiście aligatory. Stąd pochodzi kukurydziane whisky Burbon. Tu również mieści się słynne Muzeum Plantatorów (New Orleans Plantation Country), rozmieszczone na brzegu rzeki Missisipi. Tu wreszcie króluje mroczna religia voodoo.
Texas
W prawie wymarłym indiańskim języku kaddo „texas” znaczy przyjaciel. I właśnie przez Teksas, drugi co do wielkości po Alasce stan Ameryki Północnej, biegnie legendarna Route 66 łącząca Chicago z Los Angeles. W herbie Teksasu widnieje pancernik, zwierzę żyjące m.in. w Parku Narodowym Big Bend (Big Bend National Park), którego mięso uznawane jest za wyjątkowy smakołyk, a pancerz służy do wyrobu banjo. Teksas to również kraina kowbojów i rodeo, a kunszt ujeżdżania byków poznacie w Forth Worth lub w okolicach San Antonio, miasta zwanego „Wenecją Stanów Zjednoczonych”. Mieszczą się tu najważniejsze ośrodki kosmiczne NASA, a w miasteczku Lyndon B. Johnson koło Houston można wejść do kapsuły statku Apollo. To wreszcie tu zrobiono pierwszego hamburgera, a teksańskie barbecue, na których smaży się mięso wołowe i baranie, pojawiło się na tych terenach dzięki polskim i czeskim imigrantom.
Kuchnia
Kulinarne nawyki
Kuchnia amerykańska nazywana jest lustrem wszystkich smaków. Pomijając rdzennych Indian, a zwłaszcza tych ze stanu Alabama, których kuchnia jest chroniona prawem i uznawana za dziedzictwo narodowe (podstawowe produkty to dziczyzna, ryby, fasola, kukurydza, dynia), największy, istniejący do dziś wpływ na kształtowanie gustów kulinarnych Amerykanów mieli Niemcy, Hiszpanie i Irlandczycy. To oczywiście skutek kolonizacji. Wpływy kuchni włoskiej czy azjatyckiej pojawiły się dopiero w XIX i XX wieku. Niemniej jednak w tym smakowym tyglu można wyróżnić pewne uniwersalne, współczesne zwyczaje. Śniadania jada się w stylu angielskim. Te bardziej obfite z tostami, bekonem, jajecznicą i kiełbaskami popularne są podczas weekendów. Na co dzień, ze względu na wszechpanujący pośpiech i rygor diety, Amerykanin zadawala się płatkami śniadaniowymi, jogurtem i owocami. Do tego kawa i soki, herbatę pije się niezwykle rzadko. Lunch, w przeciwieństwie do stylu europejskiego, jest szybki i skromny, ograniczający się do hot doga, hamburgera lub sałatki. Głównym posiłkiem jest kolacja. Podczas typowych rodzinnych dinner wszystkie dania trafiają na stół w „jednym rzucie”. Nie pije się alkoholu, ze względu na obecność dzieci, wyjąwszy specjalne okazje.
Mozaika smaków
Potrawy pochodzą ze wszystkich zakątków świata. Zupy i gulasze. Kurczaki i łososie. Tacos i sałatki. Pieczenie i sushi. Nie ma reguł. Wśród amerykańskich specjałów kulinarnych warto wymienić m.in. amerykańską alozę, cenioną w formie pieczonej i wędzonej oraz jej przezroczystą, kulistokształtną ikrę. Turducken natomiast to indyk faszerowany kaczką, ta z kolei zaś kurczakiem. Wśród pozostałych smakołyków znaleźć można ostrygi z Wirginii (np. na sposób Rockefellera) lub omułki z Kaliforni. New England clam chowder, czyli zupa z małżami dywanowymi, mlekiem i ziemniakami, Buffalo wings, czyli skrzydełka z kurczaka na ostro, sałatki Coleslaw, Waldorff czy Cobb oraz kalifornijskie wina, burbony, rumy i piwa składają się na międzynarodową mozaikę smaków Ameryki.
Siła sióstr
„Trzy siostry” czyli kukurydza, czerwona fasola i dynia to warzywna podstawa kuchni Indian Północnej Ameryki. Niewymagające i proste w uprawie rośliny łączono w formie gulaszy z upolowaną zwierzyną, głównie sarnami, jeleniami i bizonami oraz złowionymi rybami, w tym przede wszystkim łososiami, pstrągami i węgorzami, które doprawiano zbieranymi w lesie jagodami. Sagamité, najpopularniejsze danie indiańskie pochodzenia abenakijskiego, to kukurydziany poridż duszony z mięsem lub rybami. Według starych przekazów dodawano do smaku mięso psie i kocie, nierzadko wiewiórki i króliki. Banik natomiast to tradycyjne indiański chleb z mąki kukurydzianej, rodzaj dużego podpłomyka pieczonego w popiele. Pemmikan, kolejna tradycyjna potrawa indiańska, to suszone, upieczone i potem sproszkowane mięso bizona pomieszane ze smalcem i jagodami aronii. Tak przygotowana masa pakowana jest do skórzanych toreb i dosuszana na słońcu. Współcześnie pemmikanem faszeruje się paszteciki.
Ciekawostki
Twarde prawo, ale prawo
Stany Zjednoczone Ameryki słyną z największej liczby absurdalnych przepisów prawa. I tak w Missouri nie wolno udawać niewidomego, aby zarabiać pieniądze. W Waszyngtonie natomiast zabronione jest wystawianie zahipnotyzowanych ludzi w witrynie sklepowej. W stanie Idaho z kolei ukarani zostaną wszyscy, którzy chodzą po ulicach smutni, a jeśli wybieracie się na wakacje z pupilem miejcie się na baczności w Arkansas – szczekanie czworonogów po godz. 18 jest zabronione.
Lingua franca
Z pewnością zaskoczeniem dla wielu będzie fakt, że język angielski, będący obecnie gwarantem porozumienia prawie w każdym zakątku świata, nie posiada statusu języka urzędowego w USA. W wielu stanach stoi na równi z językami uznanymi za oficjalne, m.in. mandaryński, kantoński czy polski. Ponadto, dla przykładu, język hiszpański jest oficjalnym językiem w Nowym Meksyku, a język francuski w Luizjanie.
Gwieździsty sztandar
Nie wolno umieszczać na niej słów, cyfr, rysunków. Musi wisieć zawsze po prawej stronie od strony mówcy. Nie może zakrywać sufitu. Podarta, nie może służyć jako symbol USA. Amerykańska flaga jest świętością. Wytyczne związane z ceremoniałem jej „użytkowania” określa Kodeks flagi amerykańskiej wydawany przez rząd federalny. Ciekawostkę stanowi ceremoniał jej niszczenia. Większość amerykańskich placówek wojskowych organizuje specjalne uroczystości palenia flagi.
Indiańska ruletka
Dla pasjonatów etnograficznych wojaży i osób obdarzonych nadludzką cierpliwością USA to raj na ziemi. Znaleźć tu można około 550 rdzennych plemion społeczeństwa Ameryki Północnej. Obszary zamieszkałe przez plemiona tubylcze wyłączone są po części spod jurysdykcji stanów, tworząc własne sądownictwo, system szkolnictwa oraz regulacje podatkowe. Możliwości wynikające z przywilejów przyznanych Indianom na mocy Ustawy o reorganizacji Indian są spore. Dzięki nim mogą oni pozwolić sobie na nietypowe wzbogacanie lokalnych budżetów, a mianowicie na kasynach i salonach gier. W ten sposób zarabiają rocznie niebagatelną sumę 15 miliardów dolarów.
Informacje praktyczne
Dodatkowe informacje
Stany Zjednoczone są krajem szczególnym pod względem napiwków. Wręcz obowiązkową, dodatkową zapłatą są tzw. tipy w restauracjach. Kelnerowi należy zostawić od 15 do 20% ceny na rachunku. Również taksówkarzom należy doliczyć do ceny przejazdu ok. 5 %.
Waluta
dolar amerykański (USD)Długość lotu
ok. 14 godz. (połączenia rejsowe z przesiadką)Kuchnia
Kuchnia amerykańska łączy wiele smaków. Wraz z napływem imigrantów z różnych stron świata w USA powstała kuchnia stanowiąca połączenie wielu kulinarnych doświadczeń. W Stanach warto spróbować doskonałych steków i burgerów, ryb, pizzy w stylu nowojorskim, oraz wszędzie obecnych dań z grilla.Napiwki
W restauracjach zwyczajowo pozostawia się napiwek wynoszący około 10 - 15% wartości rachunku. W hotelach, obsłudze pomagającej z bagażem sugerujemy pozostawienie ok. 2 USD/bagaż.Strefa czasowa
czas polski -5 godzinElektryczność
Napięcie w gniazdkach elektrycznych wynosi 120 V, wtyczki polskich urządzeń elektrycznych nie pasują do gniazdek amerykańskich. Zalecamy zabrać ze sobą przejściówkę do kontaktu. Jej kupno na miejscu może być o wiele trudniejsze, dlatego warto zaopatrzyć się w nią jeszcze w Polsce przed wylotem do Stanów Zjednoczonych.Telefon i internet
Połączenia w ramach roamingu są stosunkowo drogie, w związku z czym sugerujemy zakupić lokalne karty telefoniczne w kiosku. W zależności od regionu mogą pojawiać się problemy z zasięgiem. Większość hoteli i restauracji oferuje bezpłatne połączenie z Internetem poprzez sieć Wi-Fi.Zdrowie i szczepienia
Nie ma przeciwwskazań zdrowotnych do podróżowania po Stanach Zjednoczonych. Opieka medyczna w USA jest powszechnie dostępna i na wysokim poziomie. Należy pamiętać o zabraniu osobistej apteczki. Podane wiadomości mają charakter informacyjny i nie stanowią porady lekarskiej. Przed wyjazdem polecamy wizytę u lekarza specjalisty od medycyny tropikalnej, który udzieli informacji na temat ewentualnych zaleceń szczepiennych w danym rejonie.Komunikacja
Ruch prawostronny. UWAGA: Transfer do hotelu i na lotnisko we własnym zakresie. Przejazd taksówką z lotniska do hotelu kosztuje ok. 36 USD.Przepisy wjazdowe
Język
angielski