Spis treści
Zwyczaj zostawiania napiwków za dobrą obsługę czy jako forma podziękowania za wykonaną usługę jest standardem w wielu krajach, zwłaszcza tych turystycznych. Choć w większości z nich jest to dobrowolne, to w niektórych panują konkretne zasady i schematy dotyczące tego, czy i kiedy napiwki na wakacjach to dobry pomysł. Warto je poznać, aby uniknąć nieporozumień i niejasności.
Napiwki w Turcji
W Turcji napiwki są istotnym elementem kultury gościnności, chociaż nie są one wymagane. W restauracjach standardem jest zostawianie napiwku w wysokości 10–15% wartości rachunku, chyba że opłata za obsługę jest już wliczona do rachunku. Jeśli jest to restauracja typu fast food lub stoisko uliczne, wystarczy zaokrąglić rachunek do najbliższego pełnego lira.
W barach i kawiarniach również mile widziane jest pozostawienie drobnych. W hotelach napiwki zależą od zakresu usług – portierom daje się zazwyczaj 5–10 lir za torbę, a personelowi sprzątającemu 10–20 lir za dzień. Taksówkarze zazwyczaj nie oczekują napiwku, ale dobrym zwyczajem jest zaokrąglenie rachunku, zwłaszcza jeśli kierowca wykazał się dobrą obsługą.
Napiwki w Hiszpanii
Choć napiwki w Hiszpanii nie są obowiązkowe, to stanowią element lokalnej kultury, szczególnie w miejscach często odwiedzanych przez turystów. W restauracjach ich wysokość zależy od jakości obsługi i zazwyczaj wynosi 5–10% wartości rachunku. W bardziej ekskluzywnych lokalach, gdzie standard obsługi jest wyjątkowo wysoki, przyjęte jest zostawienie napiwku na poziomie 10%. W barach i kawiarniach wystarczy drobna kwota, najczęściej poprzez zaokrąglenie rachunku w górę. To prosty gest doceniający pracę personelu.
W hotelach napiwki dla portierów czy personelu sprzątającego zwykle wynoszą od 1 do 5 euro za usługę. Jeśli korzystasz z usług przewodników lub kierowców podczas wycieczek, dobrym zwyczajem jest przekazanie napiwku w wysokości 5-10% wartości całej usługi, w zależności od stopnia zadowolenia. Jest to forma podziękowania za profesjonalizm i zaangażowanie w pracę.
Napiwki we Włoszech
We Włoszech napiwki również nie są powszechnie wymagane, ale są mile widziane jako wyraz uznania za dobrą obsługę. W restauracjach można zostawić 5-10% wartości rachunku, zwłaszcza jeśli obsługa była wyjątkowa. Warto zwrócić uwagę na rachunek, gdyż wiele lokali dolicz już opłatę za obsługę (servizio) lub za nakrycie stołu (coperto). W takim przypadku dodatkowy napiwek nie jest konieczny, choć nadal uznawany jest za miły gest. Jeśli rachunek nie zawiera takiej opłaty, zwyczajowo zostawia się 5-10% wartości zamówienia.
W barach i kawiarniach wystarczy zostawić drobne lub zaokrąglić rachunek w górę. Personelowi hotelowemu zazwyczaj daje się 1-2 euro za torbę dla portiera oraz 2-4 euro dziennie dla obsługi sprzątającej. Warto zwrócić uwagę, że praktyki dotyczące napiwków mogą się różnić w zależności od regionu Włoch – są one bardziej powszechne na północy kraju, szczególnie w większych miastach jak Rzym, natomiast rzadziej spotykane na południu.
Napiwki w Grecji
Dawanie napiwków w Grecji, znanych lokalnie jako filodorima, jest głęboko zakorzenione w tradycji greckiej gościnności. Choć napiwki nie są obowiązkowe, stanowią wyraz wdzięczności za dobrą obsługę. W restauracjach napiwki nie są automatycznie wliczane w cenę usługi, co daje gościom swobodę decyzji. W restauracjach zwyczajowo zostawia się 5-10% wartości rachunku, a w niektórych przypadkach nawet więcej, jeśli obsługa była szczególnie wyjątkowa.
W barach i kawiarniach zwyczaj otrzymywania napiwków raczej dotyczy zaokrąglenia rachunku w górę. Grecy pracujący w sektorze usługowym traktują napiwki jako gest szacunku, a kwota często jest dzielona między wszystkich pracowników lokalu. Najlepiej zostawiać napiwki w gotówce, kładąc je na stole lub wręczając bezpośrednio kelnerowi. Personelowi hotelowemu zazwyczaj daje się 1–2 euro za pomoc z bagażem oraz kilka euro dziennie dla obsługi sprzątającej.
Napiwki w Chorwacji
Choć w Chorwacji nie jest pobierana specjalna opłata serwisowa, napiwki stanowią ważny element lokalnej kultury i są wyrazem uznania za dobrą obsługę. Zwyczajowo w restauracjach zostawia się około 10% wartości zamówienia, szczególnie jeśli posiłek był smaczny, a obsługa sympatyczna. W lokalnych kawiarniach, gdzie picie kawy jest ważnym elementem codziennego życia Chorwatów, wystarczy zaokrąglić rachunek w górę.
Warto pamiętać, że napiwki można również przekazywać sternikom łodzi, prywatnym kierowcom oraz personelowi pomagającemu w miejscu zakwaterowania. W przeciwieństwie do niektórych innych krajów, w Chorwacji nie ma sztywno ustalonych kwot napiwków – turyści mogą dostosować ich wysokość do jakości otrzymanej usługi i własnych możliwości finansowych.
Napiwki w Egipcie
W Egipcie napiwki są nieodłącznym elementem kultury i stanowią znaczącą część dochodów pracowników branży turystycznej. Choć formalnie nieobowiązkowe, są mocno oczekiwane w niemal każdej sytuacji związanej z obsługą. W restauracjach często doliczana jest opłata serwisowa 10–15%, jednak mimo to warto zostawić dodatkowy napiwek kelnerowi.
W hotelach all inclusive warto przygotować drobne kwoty dla obsługi – od 20–30 funtów egipskich dziennie dla sprzątaczek, przez 50-100 funtów dla kierowców wycieczek, aż po symboliczne 5–10 funtów dla pomocników w łazienkach czy przy pakowaniu zakupów. Najlepiej dawać napiwki w lokalnej walucie (funtach egipskich) lub w dolarach amerykańskich o niskich nominałach. Warto pamiętać, że zbyt niskie kwoty (poniżej 1 funta egipskiego) mogą zostać odebrane jako obraźliwe.
Napiwki w USA
W Stanach Zjednoczonych kultura napiwków znacząco różni się od europejskiej – napiwki nie są tu jedynie wyrazem zadowolenia z obsługi, ale stanowią główne źródło dochodu pracowników. Standardowa wysokość napiwku w restauracjach wynosi 15-20% wartości rachunku, a w niektórych regionach, jak Delaware czy West Virginia, średnia sięga nawet 21,5%. Warto wiedzieć, że napiwki są oczekiwane niemal wszędzie – od kawiarni, przez usługi kosmetyczne, aż po sklepy z pamiątkami.
System płatności często automatycznie sugeruje wysokość napiwku na poziomie 10%, 15% lub 20% przy płatności kartą. Według badań z 2023 roku dwie trzecie Amerykanów uważa, że kultura napiwków wymknęła się spod kontroli, szczególnie gdy napiwek jest sugerowany nawet przy tak prostych zakupach jak kawa na wynos. W barach najczęściej daje się od 1 do 2 dolarów za jednego drinka, natomiast w hotelach napiwki dla pracowników wynoszą od 1 do 5 dolarów za usługę.
Napiwki w Tunezji
W Tunezji napiwki nie są obowiązkowe i nie są traktowane jako przymus. W przypadku zadowalającej obsługi, w restauracjach zazwyczaj zostawia się 10% wartości rachunku, a w barach i kawiarniach wystarczy zaokrąglić rachunek w górę. W hotelach napiwki dla portierów i personelu sprzątającego wynoszą zazwyczaj 1-2 dinary tunezyjskie za torbę lub dzień. Dla przewodników turystycznych i kierowców standardem jest napiwek w wysokości 10% wartości usługi. Taksówkarze zazwyczaj nie oczekują napiwków, choć niekiedy występują odstępstwa od tej reguły i są to osobliwe przypadki
Malta – napiwki
Na Malcie kultura napiwków jest mocno zakorzeniona w codziennym życiu, szczególnie w miejscowościach turystycznych. W restauracjach warto sprawdzić, czy 10% opłaty serwisowej nie zostało już doliczone do rachunku – jeśli nie, zwyczajowo zostawia się taką kwotę. Dotyczy to również dostawców jedzenia na wynos, którzy liczą na drobny napiwek.
W przypadku korzystania z usług przewodników lub kierowców wycieczek również przyjęło się zostawiać niewielkie kwoty w ramach podziękowania. Ciekawostką jest to, że mimo iż płatności kartą są powszechnie akceptowane, w przypadku napiwków preferowana jest gotówka, co pozwala na bezpośrednie przekazanie pieniędzy personelowi.
Portugalia – napiwki
W Portugalii podejście do napiwków jest dość swobodne i mniej formalne niż w innych krajach europejskich. W lokalach gastronomicznych nie ma sztywno ustalonych reguł – wszystko zależy od jakości obsługi i zadowolenia klienta. Najczęściej zostawia się około 10% w eleganckich restauracjach, podczas gdy w małych, rodzinnych tawernach wystarczy zaokrąglić rachunek.
Pracownicy sektora turystycznego, w tym przewodnicy i kierowcy wycieczek, nie oczekują wysokich napiwków, ale docenią symboliczny gest wdzięczności. Warto wiedzieć, że w niektórych restauracjach może być doliczana opłata za obsługę (taxa de serviço), w takiej sytuacji dodatkowy napiwek nie jest konieczny. Portugalczycy cenią sobie naturalność i spontaniczność w kwestii napiwków – powinny one być wyrazem autentycznego zadowolenia z otrzymanej usługi.
