
Istria
Wystarczy wyobrazić sobie oazę w kształcie serca, zatopioną w błękicie Adriatyku i leżącą u stóp Alp, by zrozumieć czym jest Istria. Prawdziwa chorwacka perełka.
Żupania istryjska leży w zachodniej części Chorwacji na największym adriatyckim półwyspie Istria i graniczy ze Słowenią. Obowiązują tam dwa języki urzędowe, włoski i chorwacki. Wybrzeże istryjskie nazywane jest Niebieską Istrią, czyli Plavą Istrą. Tam rozsiane są malownicze miasteczka o bogatej historii i wyjątkowej architekturze jak Novigrad, Poreč, Vrsar, Rovinj, Pula czy Rabac. A 15 kilometrów od Rovinj mieści się malutkie miasteczko Bale, rzadko wymieniane w przewodnikach. Nazywane jest „miastem motyli”, gdyż żyje tam ich ponad 400 gatunków. Tam też wyłowiono z wody szkielety wielkich brachiozaurów. Okolice Bale uważa się za największe europejskie siedlisko przedpotopowych gadów. Archipelag 14 wysp Briońskich, dziś będący parkiem narodowym, kiedyś zaliczany był do najbardziej ekskluzywnych uzdrowisk Europy. Istria centralna zwana jest Zieloną (Zelena Istra). To kraina żyznych pól, malowniczych winnic i malutkich miasteczek z kamiennymi domami często pamiętającymi czasy rzymskie. Istria jest bardzo modnym dziś kierunkiem turystycznym z wieloma luksusowymi hotelami. Ale słynie też ze swoich oaz spokoju. Taki jest, leżący na samym krańcu półwyspu, przylądek Kamenjak, czyli 200 kilometrów wybrzeża i 80 kilometrów plaż. Z morza wystaje 11 bezludnych wysepek. Na jednej z nich w 1883 roku wybudowano wysoką na 35 metrów latarnię morską. Dziś mieszczą się w niej apartamenty do wynajęcia. Kamenjak to prawdziwy raj dla entomologów. Lata tu, pomiędzy 30 rodzajami orchidei, aż 50 gatunków motyli. Lecz najpopularniejszą plażą Istrii jest Bijeca w Medulinie. Ciągnie się przez kilometr i jest w wielu miejscach zadrzewiona dając cień dla dzieci i ludzi starszych. Polecana jest rodzinom, gdyż wejście do morza jest delikatne i mało spadziste pozwalające najmłodszym na bezpieczną kąpiel. Istria słynąca z doskonałej kuchni dziś szczyci się też najlepszymi winami. Króluje oczywiście lokalna odmiana białej malwazji i wyjątkowy w smaku, choć nie zawsze akceptowany przez niedoświadczonych smakoszy ze względu na wysoką kwasowość, czerwony teran. Nocne życie w Istrii jest spokojniejsze niż w Dalmacji, dlatego też ten kierunek powinni wybierać turyści szukający bardziej spokoju niż wieczornych, przeciągających się do rana tańców i biesiad.
Zwiedzanie
Batana i bitinada w Rovinj
Rovinj uznawane jest za jedno z najpiękniejszych miast Istrii, gdyż oprócz zurbanizowanej części ma ponad 67 kilometrów wspaniałego wybrzeża, prawie 3 tysiące hektarów lasów i 14 małych wysp i wysepek. Tu możemy popływać tradycyjnym istryjskiem jednomasztowym statkiem, czyli bataną i posłuchać starych rybackich pieśni zwanych bitinada wykonywanych a capella. Ale w Rovinji warto również zagłębić się w stare, urokliwe uliczki starówki. Nad miastem góruje katedra św. Eufemii. Dzwonnica świątyni, wzorowana na tej z placu św. Marka w Wenecji, ma 61 metrów wysokości, a z jej tarasu widokowego rozpościera się malowniczy widok na okolice.
Mozaiki w Poreč
W mieście Poreč znajduje się wspaniała bazylika Eufrazjana wybudowana w VI wieku n.e. i wpisana na Listę Światowego Dziedzictwa Narodowego UNESCO. Jej mozaiki uznawana są za jedne z piękniejszych obiektów sakralnej sztuki bizantyjskiej. Wszystkie plaże położone wokół miasta noszą niebieską flagę oznaczającą wody o krystalicznej czystości. 6 kilometrów od miasta znajduje się jaskinia Baredine udostępniona dla zwiedzających. Znajduje się tam podziemne jezioro, w którym żyje niezwykle rzadki płaz – odmieniec jaskiniowy. Zwierzę to nie ma ubarwienia i jest ślepe.
Rzymska Pula
Pula to największe miasto Istrii położone na południu półwyspu. Zachowały się tam w bardzo dobrym stanie zabytki z czasów rzymskich. Zachwyca wielki amfiteatr wybudowany w pierwszym wieku n.e., który był wstanie pomieścić 25 tysięcy widzów podziwiających walki gladiatorów. Gdy w V wieku n.e. walk zabroniono, areny zaczęto rozmontowywać i używać kamieni do innych budowli. Na szczęście demontaż został wstrzymany. W centrum miasta stoi również dobrze zachowana świątynia ku czci Augusta. Podziw budzi łuk triumfalny Sergiusza.
Elitarna Opatija
Opatija to port i duży ośrodek turystyczny położony nad Adriatykiem u stóp góry Ucka. Tu powstał pierwszy hotel nad tym morzem, a samo miasto stało się w XIX wieku uzdrowiskiem dla arystokratycznych austro-węgierskich elit. W mieście trzeba zobaczyć kościół św. Jakuba wzniesiony w 1506 roku i ruiny opactwa benedyktynów. Nad morzem wznosi się wielki posąg panny z mewą – dzisiejszy symbol Opatii. Warto też pojechać do odległego o 5 kilometrów Lovranu – miasteczka, w którym swoje rezydencje budowali możni minionych czasów.
Atrakcje
Festiwal filmowy w Puli
W Puli, największym mieście półwyspu Istria, odbywa się latem, od 1954 roku, jeden z największych na świecie festiwali filmowych organizowanych pod gołym niebem. W rzymskim amfiteatrze z II wieku p.n.e. trwa przez dwa tygodnie wielki święto kina, głównie chorwackiego i serbskiego. Ale zabytkowe areny są również miejscem, w którym odbywają się koncerty gwiazd światowego formatu. Występowali tam między innymi Luciano Pavarotti, Andrea Bocelli, Jose Carreras, Anastacia, Eros Ramazotti, Norah Jones, Zucchero, Alanis Morissette, Sinéad O’Connor, Elton John, Sting i Seal. Drugi istryjski festiwal filmowy odbywa się w Motovun.
Trufle w Buzet
Buzet znany jest głównie z Festiwalu Trufli. Bo właśnie w okolicznych motowuńskich lasach i tylko tu, w trójkącie wyznaczonym przez miasta Pazin, Buje i Buzet, rosną pod ziemią najdroższe grzyby świata. Uznawane są za najlepsze na świecie na równi z truflami z Alba. W okolicach miasta Motovun została znaleziona największa biała trufla ważąca prawie półtora kilograma.
Kuchnia
Zupa z wina
Zupa istryjska, czyli istarska supa, jest kanonicznym daniem półwyspu Istria. To niezwykle sytna i mocna w smaku mieszanina półmiękkich grzanek z chleba z olejem, solą, pieprzem i cukrem, a wszystko zalane gorącym, czerwonym winem.
Szparagi w jajku
Fritaja sa šparogama to jakby rodzaj półjajecznicy i półfritaty ze szparagami. Oczywiście jadana jest w trakcie szparagowego sezonu, a smakuje niebywale. Blanszowane czubki warzywa smażone są z szalotką, boczkiem i roztrzepanymi jajkami. Do tego oczywiście istarskie wino ze szczepu teran. Dziś producenci pochodzący z Istrii uważani są najlepszych w Chorwacji.
Istarski makaron
Fuže to tradycyjny istarski makaron. Ma jedyny w swoim rodzaju kształt dość dużych kilkucentymetrowych, zwiniętych rurek. Makaron ten podawany jest tradycyjnie z gulaszem z kurczaka, ale można serwować go również z wołowiną, szparagami czy prosciutto.
Pączki z jogurtu
Fritule to tradycyjny deser istarski. Są ta malutkie pączki z aromatem rumowym, skórką cytrynową i rodzynkami, posypane cukrem pudrem. Ciasto robi się na bazie jogurtu. Podobnie jak w Polsce piecze się je na Tłusty Czwartek.
Ciekawostki
Aleja Głagolicy
Zwiedzenie tzw. alei Głagolicy, siedmiokilometrowej drogi łączącej pięknie zachowane średniowieczne miasteczka Hum i Roč, wymaga wypożyczenia samochodu lub rowerów. Nie jeżdżą tędy bowiem autobusy. A wybrać się tam warto. Głagolica to najstarszy znany nam współcześnie alfabet Słowian stworzony przez Cyryla i Metodego. Zarówno Hum jak i Roč były w średniowieczu ważnymi ośrodkami piśmiennictwa. Aleję Głagolicy tworzy 11 pomników stworzonych w 1977 roku ku czci tego starosłowiańskiego języka. Jest to m.in. Kolumna Parlamentu, Kamienny Stół Cyryla i Metodego, Krzesło ucznia Cyryla i Metodego Klimenta z Ochrydy, Lapidarium, Święta Góra zwana Wyobrażeniem Učki, Pomnik Oporu i Wolności oraz brama miejska Humu.
Wille Tity
Josip Broz Tito miał swoją letnią rezydencję na wyspie Veli Brijun wchodzącej w skład Archipelagu Wysp Briońskich. Tito miał tu trzy wille: Biela, Brionka i Jadranka. Wille te nie są udostępniane dla zwiedzających, ale można je zobaczyć z daleka. Można natomiast przejechać się jego czarnym cadillakiem. Godzina jazdy kosztuje 700 euro. W parkach rezydencji Tito założył ogród zoologiczny. Znajdują się w nim różne zwierzęta przywożone w ramach prezentów. Żyją tu słonie, daniele, jelenie, muflony, konie a nawet krowy. Po tym terenie turyści jeżdżą kolejką, a kurs trwa godzinę. W 1983 roku archipelag zyskał status parku narodowego, dlatego też dostęp na wysepki jest ograniczony. Można zwiedzać jedynie częściowo dwie wyspy: Veliki Brijun i Mali Brijun, w formie zorganizowanej wycieczki.
Waluta
euro (EUR)Strefa czasowa
czas polskiPrzepisy wjazdowe
Komunikacja
komunikacja miejska w obrębie miasta ok. 1,5 €/os., komunikacja wewnątrz miastowa np. z miejscowości Pula do Rovinj, od ok. 5 €/os.Język
chorwacki, niemiecki, angielski