
Dalmacja Południowa
Dalmacja to perła Chorwacji. Dziesiątki bajecznych wysp, wspaniałe plaże i wyjątkowe zabytki czasów antycznych i średniowiecza. Riwiera Dalmatyńska swym pięknem niczym nie ustępuje Lazurowemu Wybrzeżu.
Wybrzeże dalmatyńskie ma ponad 400 kilometrów długości i rozciąga się od wyspy Pag aż po Zatokę Kotorską na południu. Adriatyk usiany jest tu tysiącem wysp i wysepek. Ta historyczna kraina dzieli się na Dalmację Północną, Środkową i Południową. Każda z nich zachowuje swój odrębny, niepowtarzalny charakter. Wszędzie panuje klimat śródziemnomorski. Dalmacja Północna rozpoczyna się wyspą Pag i kończy miastem Primosten. To tu występuje niezliczona ilość malutkich wysepek. Wyjątkiem jest wielka wyspa Pag. Miejsce wiecznej zabawy i aktywnego wypoczynku. Dalmacja Północna kryje też trzy parki narodowe – Paklenicę z doskonałymi trasami wspinaczkowymi, archipelag Kornati – raj dla nurków i żeglarzy oraz Krkę ze swoimi wielkimi wodospadami. Najważniejsze miasta Dalmacji Północnej to Zadar ze słynnymi „morskimi organami”, z których dźwięk wydobywa woda wtłaczana przez falę, i niezwykle roztańczony i rozbawiony Szybenik słynący z licznych festiwali. Miejscowością tętniącą turystycznym gwarem są nieodległe Vodice. Pobyt na wyspie Hvar w Dalmacji Środkowej uznawany jest w tym regionie za wart każdej ceny. To najbardziej nasłoneczniona wyspa całej Chorwacji. Ale inne wyspy jak Brač, Vis, Solta, Korčula, Ciovo czy Lastovo w niczym nie ustępują krajobrazom Hvaru, wpisanym na Światową Listę Narodowego Dziedzictwa UNESCO. Cudowna plaża Zlatni Rat na wyspie Brač, Punta Rata na Breli czy wreszcie Bačvice w największym mieście regionu Splicie zadowolą najwybredniejszych miłośników kąpieli słonecznych. Największym kurortem tego regionu jest Makarska. Nad tutejszą riwierą góruje wyniosły masyw Biokovo z najwyższym szczytem o wysokości 1762 m n.p.m. Dalmacja Południowa jest powierzchniowo najmniejszą częścią wybrzeża. Ale to tam mieści się „Perła Adriatyku”, czyli jedno z najpiękniejszych miast Europy – Dubrownik. Tuż obok leży piękna wyspa Mljet znana ze swoich krystalicznych wód uznanych przez wielkiego podróżnika i oceanografa Jeana Cousteau za jedne z najczystszych na świecie. Oprócz pływania i nurkowania, osoby preferujące aktywne formy wypoczynku mają do wyboru piesze wędrówki, kolarstwo górskie, żeglowanie, wędkowanie i alpinizm jaskiniowy. Dalmacja znana jest ze swojego życia nocnego. Na wyspach Pag i Brač zabawa trwa właściwie nieprzerwanie w rytmach muzyki techno i elektro. Osoby wolące spokojniejsze rytmy znajdą dziesiątki barów i klubów nocnych w Dubrowniku i Splicie.
Zwiedzanie
Słoneczny Zadar
Zadar leży w cieniu Dubrownika i Splitu i przez to jest mniej licznie odwiedzany przez turystów. A to duży błąd. Otoczona murami starówka pamięta czasy Republiki Weneckiej. Warte zwiedzenia jest rzymskie forum, XII-wieczna katedra św. Anastazji i kościół św. Marii czy wreszcie XIV-wieczny kościół gotycki św. Tomy. Spacerując nadmorskim deptakiem słychać przedziwne dźwięki wydawane przez „morskie organy” napędzane morskimi falami, a tuż obok nich wybudowano tzw. „Pozdrowienie Słońca”. Jest to koło o średnicy 22 metrów złożone z 300 paneli słonecznych, które dniem ładują się energią, a nocą świecą wielokolorowymi światłami. Jak twierdził Alfred Hitchcock zadarskie zachody słońca nie mają sobie równych.
Szybenik i sokoły
Szybenik leży nad ujściem rzeki Krka, słynnej ze swych wielkich wodospadów. Znajdująca się tam katedra św. Jakuba z XV wieku jest wpisana na Listę Światowego Dziedzictwa Narodowego UNESCO. Odpocząć warto w ogrodzie przy klasztorze św. Wawrzyńca. Natomiast zaledwie 8 kilometrów od miasta znajduje się osada Dubrava, w której działa ośrodek sokolnictwa. Odbywają się tam pokazy sokolników. Można też uczestniczyć w szkoleniach obcinania pazurów i przycinania dziobu.
Pag, sery i koronki
Wyspa Pag leżąca w północnej Dalmacji słynie z serów i koronek. To piąta co do wielkości wyspa Chorwacji. Produkowany tam owczy ser pażański cechuje wyjątkowy aromat, który zawdzięcza nacieraniu go oliwą z oliwek i popiołem. Wyspa jest uboga w roślinność, gdyż silne wiatry nawiewają na zbocza duże ilości soli. Dzięki temu też mleko owcze ma specyficzny słowny posmak, a jagnięcina jest wyjątkowo krucha. Pag to też wyspa słynąca z koronczarek, których rękodzieło zostało wpisane na Listę Światowego Dziedzictwa Niematerialnego UNESCO. Dziś jest to też znany kierunek nadmorskich zabaw i dyskotek. Koło miasta Novalja plaża Zrće tętni życiem przez całą noc aż do białego rana.
Ostrygi z Mali Ston
Wizyta w malutkim miasteczku Mali Ston znajdującym się w Zatoce Malostańskiej jest obowiązkowa dla wszystkich miłośników owoców morza. Ta popularna miejscowość portowa słynie z największych chorwackich hodowli ostryg i małży. Nie ma tu co prawda plaż, ale wystarczy przejść spacerem 4 kilometry, by znaleźć się w przepięknej zatoce Prapratna słynnej ze swych kąpielisk. Miasteczko leży na półwyspie Pelješac, polecanym miłośnikom windsurfingu.
Atrakcje
Dalmatyńska klapa
Festiwal Klap Dalmatyńskich w Omišu trwa przez cały lipiec i ma formę konkursu. Klapę, czyli po chorwacku „klapsko pjevanje”, wpisano w 2012 roku na Listę Światowego Dziedzictwa Niematerialnego UNESCO. Tradycyjna klapa śpiewana jest tylko przez mężczyzn a cappella. Współcześnie coraz częściej pobrzmiewają instrumenty, a i klapy żeńskie stanowią coraz częstszy wyjątek. W klapach śpiewa się o miłości do kobiety, do kraju, do rodziny, do tradycji. Pobrzmiewa w nich melancholia zbliżona do portugalskiego fado.
Klasyka Dubrownika
Dubrownicki Festiwal Letni to największa kulturalna impreza w Dalmacji i jeden z największych festiwali w Europie. W lipcu i sierpniu odbywają się w Dubrowniku w wielu salach i miejscach na świeżym powietrzu liczne koncerty muzyki klasycznej, występy teatralne, operowe i baletowe oraz pokazy filmowe. Festiwal powstał w 1950 roku i jego głównym celem jest propagowanie sztuki renesansu i baroku. To prawdziwa uczta dla wytrwanych miłośników sztuki.
Kuchnia
Marynowana pašticada
Pašticada pochodzi z regionu Splitu. Jest to długo, bo co najmniej dwa dni, marynowana wołowina lub cielęcina podawana tylko na wyjątkowe okazje jak święta lub wesela. W Velikim Brdzie podawana jest zwyczajowo w dzień Świętego Hieronima ze Strydonu, czyli 30 września. Mięso jest szpikowane boczkiem i marchewką i macerowane w czosnku, goździkach i occie. Później dodaje się rozmaryn, śliwki, ziele angielskie, gałkę muszkatołową i wino. Danie je się z kopytkami lub makaronem.
Zupa z żab
Brodet lub brudet to specjalność dalmatyńska z okolic Dubrownika i Zadaru. Danie to zostało zapożyczone od Włochów, lecz przeszło lokalną transformację. Zwyczajowo jest to jednogarnkowa zupa rybna z pomidorami. Ale w Dalmacji przygotowuje się ją z węgorza lub żab z doliny Neretwy. Inną odmianą jest brodet z rakami.
Soparnik dobry na wszystko
Soparnik to rodzaj pity z regionu Polijcy. Między dwa kawałki ciasta o kształcie naleśników wkłada się farsz z botwinki lub szpinaku oraz cebuli dymki i pietruszki. Całość piecze się w piecu, a później kroi na trójkątne kawałki. Ale jest też odmiana tej potrawy podawana w Szybeniku faszerowana oliwkami i figami. Soparnik podaje się również na słodko z orzechami, suszonymi owocami i karmelem.
Likier z dzikiej wiśni
Maraschino to likier wyrabiany z maraski, czyli dzikiej wiśni i pochodzący z Dalmacji z okolic Zadaru. Receptura została stworzona przez aptekarzy z klasztoru Dominikanów w Zarze (obecny Zadar) na początku XVI wieku. Wtedy alkohol ten nosił nazwę „rosolj”, co oznaczała „słoneczną rosę”. Nazwę maraschino przyjął dopiero w XVIII w., gdy zaczął być produkowany w kilku lokalnych dystylarniach. Był ulubionym alkoholem m.in. Napoleona Bonaparte czy cara Mikołaja I.
Ciekawostki
Ston i sól
W południowej Dalmacji spragnieni innego wypoczynku turyści mogą w zamian za wikt i opierunek popracować fizycznie w panwiach solnych w okolicach Stonu. Pracę rozpoczyna się o 6 rano, a kończy w południe. Potem dla turystów przewidziane są liczne darmowe atrakcje, gry sportowe i koncerty. Region ten słynie również z uznawanych za najlepsze na świecie ostryg i omułków zwanych dziś popularnie mulami.
Średniowieczna moreska
Moreska, zwana też często tańcem bufonów lub tańcem z szablami, wywodzi się ze średniowiecza a w Chorwacji przetrwała właściwie w niezmienionej formie. Tak tańczono bowiem kiedyś w Hiszpanii i Włoszech. Dziś warto popłynąć na wyspę Korczulę, miejsce narodzin podróżnika Marco Polo i tam przyjrzeć się popisom dalmatyńskich tancerzy.
Waluta
euro (EUR)Długość lotu
1 godz. 45 min. – 2 godz. 30 min.Strefa czasowa
czas polskiKomunikacja
bilet autobusowy jednostrefowy – ok. 10 Kn, autobus za 100 km – ok 40-50 Kn, prom na niewielką odległość – ok. 20 Kn.Przepisy wjazdowe
Język
chorwacki, niemiecki, angielski